Askerde Olan Eşin Nafaka Yükümlülüğü Var Mıdır?
Eğer koşulları varsa boşanma veya ayrılık davasında geçici tedbir nafakasının verilmesi zorunludur. Önceki yazılarımızda da ayrıntılı olarak açıklamış olduğumuz üzere eşlerin kusur durumu geçici tedbir nafakası bakımından dikkate alınmayacaktır. Eşler gerekli şartların mevcut olması halinde dava açılması ile geçici tedbir nafakasına hak kazanacaktır.
Her ne kadar gerekli koşulların oluşması halinde geçici tedbir nafakası verilmesi zorunlu olsa da bazı özel durumların ayrıca değerlendirilmesi gerekmektedir. Bunların başında askerlik gelmektedir. Esasen askerlik kural olarak eşin nafaka yükümlülüğünü ortadan kaldırmaz. Yani bu noktada askerlik görevini yapan eşin geliri veya paraya çevrilebilecek malı veya serveti bulunup bulunmadığı öncelikli olarak araştırılmalıdır. Yargıtay İçtihatları Birleştirme Kurulu'nun vermiş olduğu karara göre askerlik görevini yapan ve hiçbir geliri serveti olmayan erkek eşin geçici tedbir nafakası sorumluluğu olmayacaktır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 2013/11551E. ve 2013/25636 sayılı ilamına göre:
- "...12.12.1966 tarihli ve 5/11 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararında; "zorunlu askerlik görevini yapmakta olan ve şahsi geliri veya paraya çevrilebilir malı ve serveti bulunmayan kocanın nafaka ile sorumlu tutulamayacağına" karar verilmiştir. Mahkemece; davalının "yedek subay adayı" olarak sevke tabi olduğuna ilişkin Askerlik Şubesinin 11.10.2012 tarihli yazısı esas alınarak müşterek çocuk yararına dava tarihinden geçerli olmak üzere dava süresince tedbir nafakası tayin edilmiştir. Askerlik Şubesinin yazısında "yedek subay adayı" olarak sevke tabi olduğunun bildirilmiş olması, "yedek subay" olarak nasbı, tabi tutulduğu sınav sonucuna bağlı olduğundan, hizmetin "yedek subay" olarak yapıldığını kabul için tek başına yeterli değildir. Davalı, temyiz dilekçesi ekinde altı ay kısa dönem askerlik hizmetini er olarak yaptığına ilişkin belge sunmuştur. O halde, davalının, askerlik hizmetini "kısa dönem er" olarak yapıp yapmadığı ilgili Askerlik Şubesinden sorulmalı, askerlik hizmetini ifa ettiği sırada şahsi geliri veya paraya çevrilebilir malvarlığı veya serveti bulunup bulunmadığı araştırılmalı, hasıl olacak sonucuna göre tedbir nafakası ile sorumlu tutulup tutulamayacağına karar verilmelidir. Açıklanan yönde araştırma yapılmadan, bu hususta eksik inceleme ile hüküm kurulması doğru bulunmamıştır..."
Yine aynı şekilde Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 2012/12308E. ve 2012/29832 sayılı ilamına göre:
- "....Toplanan delillerden davalının yargılama sırasında askerde olduğu anlaşılmaktadır. Mahkemece davalının askere sevk ve terhis tarihleri saptanıp davalının "er" olarak askerlik yapmış olması halinde, askerlik görevi döneminde yükümlülükleri karşılayacak bir gelir ve malvarlığına sahip bulunmadığı, er olarak askerlik görevini yapanların askerlikleri süresince iaşesinin Devlet tarafından karşılandığı, bu durumda olanların askerlik hizmeti süresince nafaka ile sorumlu tutulamayacağı (Yargıtay'ın 12.12.2966 tarihli, 5/11 sayılı İBK) gözetilmeden davacının yanında bulunan müşterek çocuk için dava tarihinden itibaren tedbir nafakasına hükmedilmesi doğru olmamış ve bozmayı gerektirmiştir..."
Yukarıda yer verilen Yargıtay kararlarından da anlaşılacağı üzere asker olan eşin nafaka yükümlülüğünün belirlenmesinde bir gelirinin bulunup bulunmadığının malvarlığına sahip olup olmadığının incelenmesi gerekir.
Ancak nafaka yükümlülüğünün bulunmaması yapılacak olan askerlik dönemi ile sınırlıdır. Asker olan kişinin ebediyen nafaka yükümlülüğü bulunmadığı şeklinde algılanmamalıdır. Erkek eşin terhis olduktan sonra nafaka verme yükümlülüğü başlayacaktır. Yargıtay 2. Hukuk Dairesi'nin 16.02.2005 tarihli 2005/2141 sayılı ilamına göre:
- “…davalı kadın ve müşterek çocuk için takdir edilen tedbir nafakasının davacının askerlik görevinin devam ettiği süreyle sınırlı olarak yükümlü olmamasına karar verilmesi gerekirken terhisten sonrasını içerecek şekilde hüküm kurulması doğru bulunmamıştır..”
Bu durumda herhangi bir hak kaybı yaşanmaması adına geçici tedbir nafakası kararını verecek olan hakimler tarafından asker eşin askerliğe başladığı ve terhis edildiği tarihler belirlenerek ona göre nafaka kararının düzenlenmesi hukuken ve hakkaniyet gereği yerinde olacaktır.
Yasal Uyarı: İşbu makale başka bir internet sitesinde ancak makalenin yer aldığı internet adresi linkini içeren aşağıdaki ifadeye yazının başında veya sonunda belirgin bir şekilde yer verilmesi şartıyla yeniden yayımlanabilir veya basılabilir.
